“Het tot op hoge leeftijd behouden van eigen tanden en kiezen kent ook uitdagingen”

Hebben 75-plussers met een eigen gebit een betere gezondheid dan ouderen met een kunstgebit of een prothese op implantaten? Tandarts en onderzoeker dr. Mieke Bakker van de UMCG deed er onderzoek naar. Haar conclusie: ouderen met eigen tanden en kiezen hebben over het algemeen een betere gezondheid, gebruiken minder medicijnen en bezoeken vaker de tandarts.

Het behouden van eigen tanden en kiezen

Om de resultaten uit het onderzoek te kunnen duiden is het van belang om inzicht te hebben in een aantal belangrijke ontwikkelingen binnen de tandheelkunde. Bakker: “Er is de afgelopen decennia veel veranderd op het gebied van mondgezondheid en daarmee behoud van het eigen gebit. Nog niet zo lang geleden was het heel gebruikelijk dat je op latere leeftijd een kunstgebit kreeg en om die reden was het merendeel van de ouderen tandenloos.

Door nieuwe technieken en betere zelfzorg lukt het steeds meer ouderen om het eigen gebit te houden

Maar door nieuwe technieken in de tandheelkunde en het stimuleren van goede zelfzorg (mondhygiëne) lukt het steeds meer ouderen om tot op hoge leeftijd het eigen gebit (al dan niet aangevuld met implantaten) te behouden. We gaan meer richting levenslange mondzorg.”

Op basis van aan- of afwezigheid van tanden en kiezen of implantaten, kunnen we ouderen tegenwoordig indelen in de volgende categorieën:

  • ouderen met eigen tanden en kiezen
  • met een traditioneel kunstgebit
  • met een ‘klikgebit’ (implantaat)

 “In mijn onderzoek heb ik gekeken of er verschillen zijn in algemene gezondheid, medicijngebruik en tandartsbezoek onder deze drie groepen 75-plussers.”

“Wat duidelijk naar voren komt is dat de groep ouderen met eigen tanden en kiezen (zelfs op hogere leeftijd) gemiddeld een beter gezondheidsprofiel laten zien. Ze hebben minder aandoeningen, gebruiken minder medicijnen en hebben lagere zorgkosten.”

“De groep met het kunstgebit scoort minder goed. We zien meer aandoeningen en hogere kosten. De groep met het klikgebit scoort in de eerste periode van gebruik net zo goed als de groep met eigen tanden en kiezen. Dat verandert in de tijd. Later komen ze op het niveau van mensen met een traditioneel kunstgebit.

Trots

“Wij vermoeden dat de groep die op hogere leeftijd nog (een deel van) de eigen tanden en kiezen heeft een gezondere leefstijl (en vaak ook een hogere sociaal economische status) heeft. Deze ouderen hebben de mogelijk om goed voor zichzelf en voor hun gebit te zorgen. Voor hen is het zo lang mogelijk behouden van eigen tanden en kiezen erg belangrijk. Ze zijn er trots op en doen er veel voor om dit zo te houden. Zelfs als het gaat om de laatste paar tanden. ”

Van pijn naar preventie

“Het langer behouden van eigen tanden en kiezen kent niet alleen voordelen maar ook uitdagingen. Thuiswonende kwetsbare ouderen krijgen steeds meer gezondheidsproblemen en vinden andere zaken vaak belangrijker dan hun mond. Behalve als er echt sprake is van pijn in de mond, dan weten ze de weg naar de tandarts wel te vinden.

Op het moment dat er pijnklachten zijn is een behandeling vaak ingrijpender dan wanneer een probleem eerder gezien wordt

Maar op het moment dat er pijnklachten zijn, dan is de behandeling vaak ingrijpender dan wanneer een probleem eerder wordt gezien en behandeld. Veel problemen kunnen in een eerdere fase voorkomen worden door een regelmatige controle bij een mondzorgprofessional en door zelf goed voor de mond te zorgen.

Minder vaak naar de tandarts

“We zien deze ontwikkeling ook duidelijk terug in de cijfers van het tandartsbezoek onder deze ouderen. Voor het onderzoek is de groep ouderen 9 jaar gevolgd. Waar bij de start van het onderzoek nog 100% naar de tandarts ging, was dit binnen 9 jaar gedaald naar 67% voor de groep met eigen tanden en kiezen.

De groepen met een kunstgebit of klikgebit komen nog minder vaak bij de tandarts (10% en 26%). Je ziet dus echt een dalende lijn. Andere gezondheidszaken worden urgenter en de behoefte om naar de tandarts te gaan steeds minder.”

Een ‘oogje in het zeil’

“De rol van familie of betrokken buitenstaanders is belangrijk voor deze ouderen. We zien dat wanneer de rest van de familie of betrokkenen het belangrijk vindt dat de tandartsbezoeken worden volgehouden, dat de kans dan veel groter is dat de oudere blijft gaan.

Als kinderen aan de andere kant van het land wonen is toezicht een stuk lastiger

Het is dus positief als er iemand is die hier een beetje toezicht op houdt. Als de kinderen aan de andere kant van het land wonen is dit een stuk lastiger. Maar we zien ook  dat een groot life-event zoals het overlijden van de partner bepalend kan zijn in het continueren van mondzorg. ”

‘Een wereld te winnen’

“Als ouderen op een bepaald moment in het verpleeghuis komen, komt er ook vaak weer een mondzorgprofessional in beeld. Bij opname in het verpleeghuis hoort ook een mondonderzoek bij de tandarts.  Daar blijkt vaak dat er sprake is van mondgezondheidsproblemen die in de jaren voor opname zijn ontstaan. Dat is jammer en ook niet nodig.  Er is dus enorm veel te winnen in de mondverzorging van kwetsbare thuiswonende ouderen.”