Mondverzorging en dementie is een lastige combinatie. Veel mensen vergeten om zelf te poetsen of zien het nut er niet meer van in. Voor verzorgenden en mantelzorgers is de drempel hoog om de poets-taken over te nemen. Hoe zorg je er dan toch voor dat mondverzorging de aandacht krijgt die het verdient? We gaan in gesprek met Desiré Poll van Anbinex. Zij ontwikkelt dementie trainingen voor zorgprofessionals.
Mensen meenemen in dit mooie vak
“Zo’n 5 jaar geleden besloot ik dat ik iets wilde gaan doen wat ik echt leuk vind. Mijn hart heeft altijd gelegen bij het opleiden van mensen. Na dit inzicht heb ik meteen mijn baan als manager in de zorg opgezegd. Ik volg nu mijn hart door mensen op te leiden.“
“Ik wil anderen meenemen in het mooie vak van zorg”.
“Binnen mijn trainingen geef ik altijd extra aandacht aan dementie. Het is een onderwerp dat altijd mijn interesse heeft gehad. Wat gaat er om in de hersenen, hoe reageert het brein? Dat blijft je verrassen, want ieder mens is daarin uniek.“
Mobiel skillslab
“Met ons mobiele skills lab gaan we langs zorgorganisaties die hun medewerkers willen opleiden en trainen in dementiezorg. In deze bus hebben we alle materialen om zorgprofessionals alle handelingen te leren en daarmee te oefenen. Denk aan handelingen zoals katheteriseren, stomazorg, injecteren en alles wat een zorgverpleegkundige moet bieden in de werkomgeving.”
“De verzorgenden worden een hele dag door ons meegenomen. Ook kunnen mensen zich inschrijven voor workshops in onder andere mondzorg, zwachtelen en onbegrepen gedrag. We geven workshops op maat.”
De uitdaging mondverzorging
“Als een cliënt in zijn broek plast weet je meteen dat je iemand moet verschonen. Maar bij de mond is de zorgbehoefte veel minder zichtbaar. In mijn opleidingen benadruk ik daarom altijd dat wél zichtbare klachten of veranderingen in gedrag een gevolg kunnen zijn van een slechte mondgezondheid.”
Echt contact en een goede sfeer
“Mensen met dementie laten vaak gedrag zien dat we moeilijk kunnen begrijpen. Dat is zeker zo bij de verzorging van de mond, omdat het een intieme zone is. Dit kan heel spannend zijn voor de cliënten, waardoor ze de zorg weigeren. Ik geef verzorgenden altijd als tip om rustig te beginnen.”
“Begin eens met het aanraken van de lippen en laat zien en benoem wat je doet: ‘Ik ga nu de mond schoonmaken.’ Denk ook eens verder dan de normale tandenborstel. Je kan ook heel goed met een gaasje schoonmaken om resten in de mond weg te halen.”
“Ook is een goede sfeer heel belangrijk. Als je haast hebt kun je het wel vergeten. Je moet er echt de tijd voor nemen, en dat is vaak waar het aan schort.”
Praktische tips
“Een goede basiskennis op het gebied van mondverzorging is essentieel. Verzorgenden moeten weten hoe ze tanden en protheses moeten schoonmaken. Een erwtje tandpasta is bijvoorbeeld al voldoende, niet een hele bups. En een prothese kun je met afwasmiddel schoonmaken en vooral niet nat wegleggen.”
Het grootste misverstand is is dat je protheses moet schoonmaken met tabletten
“Maar het grootste misverstand is nog steeds dat je protheses moet schoonmaken met tabletten. Die zorgen juist dat er meer vuil aan blijft plakken, doordat het middel het oppervlak ruwer maakt. Tot slot benadrukken we het belang van een goede samenwerking met professionals. Lukt niet goed om een mond zelf schoon te houden, schakel eens een professional in of laat je adviseren.”
Persoonlijke aandacht
“Gelukkig zijn er steeds meer organisaties die mensen met dementie echt willen zien. Dagelijkse zorg is daar nog steeds het belangrijkste onderdeel van, zoals de mondverzorging en gehoorapparaten. Maar bij de organisaties die echt oog hebben voor de cliënt worden bijvoorbeeld ook de mantelzorgers betrokken bij de zorg.”
“Voor hen is het belangrijk dat we zorgen dat de cliënt knuffelbaar blijft, en bijvoorbeeld niet (uit de mond) gaat ruiken. Lichamelijk contact is vaak nog één van de weinige dingen die mensen met dementie nog hebben. Net als het kunnen genieten van lekker eten. Daarom hameren we ook zo op die goede mondverzorging.”
Er zijn nog meer mooie ontwikkelingen die helpen in de persoonlijke zorg van dementie
“En er zijn nog meer mooie ontwikkelingen die helpen in de persoonlijke zorg van dementie. Zo heeft Standby Thuiszorg het boekje ‘Spreken over vergeten’ ingevoerd. In dit boekje kunnen persoonlijke verhalen worden opgeschreven, mooi voor later. Ik noem het ook wel een ‘klein testamentje.’”
“Ook werken de verzorgenden van de Standby Thuiszorg met een speciale herinneringskoffer. Door te praten over vroeger en persoonlijke herinneringen op te halen stimuleren we de emoties en hersenactiviteit van de cliënten. Zoals ik als aangaf: juist die warme kant van zorg maakt het verschil. Ook bij het bieden van mondverzorging.”
“Het zijn mooie initiatieven om dementiezorg persoonlijker te maken. Ik vind altijd, er is meer dan het bieden van zorg, maar ook om het geven van aandacht van mensen in de zorg.”