Slecht gebit

Wat is het?

Mensen kunnen een slecht gebit krijgen doordat ze tanden, kiezen, tandvlees en tong niet goed genoeg reinigen. Bloedend tandvlees, pijn of een ‘metalige’ smaak in de mond duiden op een verergering van de mondproblemen.

Een slecht gebit kan betekenen dat er ontstekingen ontstaan in de mondholte. Dit leidt onder andere tot een slechte adem. In een later stadium kan het gebit verder achteruitgaan. Wanneer de tandvleesontsteking zich uitbreidt naar het kaakbot, kunnen tanden en kiezen los gaan zitten en uiteindelijk uitvallen. Ook het onstaan van teveel gaatjes kan leiden tot een slecht gebit.

Juist bij kwetsbare ouderen is het risico op een slecht gebit groot. Regelmatig worden problemen te laat ontdekt. Daarom is extra aandacht voor het ouder wordende gebit zeer gewenst.

Oorzaken​

Er zijn verschillende redenen waarom een gezond gebit kan veranderen in een slecht gebit. Hieronder staan een aantal belangrijke redenen op een rij:

Slechte mondverzorging

De belangrijkste oorzaak van een slecht gebit is dat mensen te weinig aandacht geven aan de dagelijkse mondverzorging. Wanneer etensresten en tandplak niet goed worden verwijderd, ontstaan allerlei mondproblemen. Variërend van gaatjes (cariës) tot tandvleesontsteking, slechte adem en een vieze mond.

Bezoek aan mondzorgverlener overslaan 

Niet regelmatig naar de mondhygiënist of tandarts gaan is een andere bekende oorzaak van een slecht gebit. Sommige mensen zien zo op tegen een bezoek aan een mondzorgverlener, dat ze niet meer de moeite nemen te gaan. 

Ouderdom

De kwaliteit van het gebit kan achteruit gaan met de jaren. Het tandvlees trekt zich langzaam terug en de speekselaanmaak wordt minder op latere leeftijd. Door het gebruik van (een combinatie van) medicijnen is er vaker sprake van een droge mond.

Ook zijn mensen soms mentaal of fysiek minder goed in staat om het gebit schoon te maken. De mondverzorging schiet erbij in door vergeetachtigheid of een slechtere motoriek.

Andere oorzaken van een slecht gebit zijn:

• Roken;
• Droge mond (xerostomie): speeksel is erg belangrijk voor de mondgezondheid. Het buffert de mond en bevordert het kauwen. Daardoor blijven er ook minder etensresten achter in de mondholte. 
• Bijwerkingen van (een combinatie van) medicijnen;
• Een slecht zittende prothese of kunstgebit kan irritatie of ontsteking aan het tandvlees/mondslijmvlies opleveren. Ook kunnen er voedselresten tussen de prothese en het tandvlees ophopen, met alle vervelende gevolgen van dien;
• Te vaak en teveel suiker eten;
• Te zuur eten of drinken;
• Maagzuur, oprispingen;
• Vaak overgeven door problemen met de spijsvertering of een eetstoornis;
• Een mondtrauma door klap of val.

Wat kan ik doen​

De grootste slag die u kunt maken is dagelijks goed voor uw mond zorgen. Desgewenst kunt u een mondzorgverlener bezoeken om samen te bekijken wat er mogelijk (en wenselijk) is om uw mond goed te onderhouden.

Een goede mondverzorging bestaat uit:

• Elke dag minstens twee keer de kiezen en tanden poetsen met een elektrische tandenborstel en fluoridehoudende tandpasta. Doe dit minstens twee minuten. 
• Elke avond voor het naar bed gaan de ruimtes tussen de tanden reinigen met een tandenstoker, ragertje of flosdraad.  
• Poets de tong met een tandenborstel of gebruik een tongschraper om tongbeslag of bruine tong te verhelpen. Ga meerdere keren van achter naar voren over de tong om het laagje te verwijderen. Schraap ook zachtjes de zijkanten van de tong van achter naar voor schoon.
• Een aangepaste handgreep voor de tandenborstel kan helpen bij verminderde motoriek. Ook kan een mantelzorger of thuiszorgmedewerker zorg gaan dragen voor de poetsbeurt.
• Beperk het aantal eet- en drinkmomenten per dag op maximaal 7.

Extra tips en advies bij een slecht gebit

Naast een verbeterde mondverzorging zijn er nog andere tips om een slecht gebit aan te pakken:

• Ga regelmatig naar een mondzorgprofessional voor controle en professionele gebitsreiniging. 
• Een droge mond kan komen door het slikken van medicatie. Zeker bij een combinatie van medicijnen kan deze vervelende bijwerking optreden. Wanneer u vermoedt dat medicijngebruik de reden is van een droge mond, kunt u dit bespreken met de huisarts of mondzorgverlener. 
• Wanneer u rookt: stop met roken.
• Verminder het aantal eet- en drinkmomenten op de dag.
• Eet minder vaak suiker, drink minder koffie en thee met suiker en vermijd erg zuur voedsel en drinken.

Hulp van specialist

De behandeling van een slecht gebit gebeurt doorgaans door de tandarts of mondhygiënist. Deze mondzorgverleners kunnen u bij ernstige klachten verwijzen naar een gespecialiseerde tandarts (bijvoorbeeld een parodontoloog bij ernstige tandvleesontsteking).

Wanneer er ernstige ontstekingen in de mond- of keelholte optreden, kan de huisarts u doorverwijzen naar de KNO-arts in het ziekenhuis. Bij een slechtzittend kunstgebit of prothese, zorgt de tandarts of protheticus voor verlichting.

Tandplak op lastig te verwijderen plekken tast de tanden en kiezen aan, wat kan leiden tot tandbederf, de vorming van tandsteen en allerlei ontstekingen in de mond. Een grondige professionele gebitsreiniging bij de mondhygiëniste kan veel van deze problemen aan tanden, kiezen en tandvlees voorkomen. Daarom is juist voor ouderen een bezoek aan de mondhygiënist extra verstandig.