Tandvleesontsteking

Wat is het?

Gezond tandvlees is roze van kleur, is niet gevoelig bij eten of poetsen en bloedt nooit zonder reden.

• Is tandvlees rood van kleur in plaats van roze?
• Is tandvlees gevoelig bij het eten of tandenpoetsen?
• Bloedt het tandvlees soms spontaan, bij het eten of bij het poetsen?
• Is het tandvlees opgezet, slap of voelt het juist dikker aan?

Wanneer één of meerdere van bovenstaande vragen met ‘ja’ is beantwoord, dan is de kans groot dat er sprake is van een tandvleesontsteking. Ook een slechte adem of vieze ‘metalige’ smaak in de mond kunnen een gevolg zijn van tandvleesontsteking.

Er zijn twee soorten tandvleesontsteking:

Gingivitis

In deze eerste fase van tandvleesontsteking is de ontsteking vaak lokaal en relatief makkelijk zelf te verhelpen met goed en regelmatig poetsen. Geef hierbij ook aandacht aan het reinigen tussen de tanden met een tandenstoker, flosdraad of ragertje.

Parodontitis

In deze gevorderde fase van tandvleesontsteking is de ontsteking vaak uitgebreid naar een groot deel van het tandvlees in de mondholte. Ook zijn er diepere ruimtes gevormd om de tanden en kiezen heen, waar tandplak in ophoopt. Via deze verdiepte ruimtes kan de tandvleesontsteking nog dieper binnendringen in de kaak. Uiteindelijk wordt het kaakbot aangetast, gaan tanden en kiezen loszitten en zelfs uitvallen. Dit proces is onomkeerbaar.

Oorzaken​

Er zijn verschillende oorzaken van tandvleesontsteking te benoemen. Vaak is het een combinatie van factoren. Te weinig aandacht voor mondhygiëne is de grootste boosdoener.

Slechte mondhygiëne

Een slechte mondverzorging is de oorzaak van veel mondproblemen. Etensresten blijven hierdoor achter in de mondholte. Dit verandert langzaam in een witte plaque vol speekseleiwitten en mondbacteriën.

Doordat deze tandplak zich ophoopt tussen de tanden en het tandvlees, ontstaan er gaatjes (cariës) en ontstekingen in de mond. Als tandplak niet goed wordt verwijderd, verandert dit in tandsteen. Daardoor is het moeilijker om het gebit goed schoon te houden.

Het is belangrijk om ook het tandvlees en de tong dagelijks te poetsen met een tandenborstel en tandpasta. Juist bij kwestbare ouderen staat deze dagelijke mondverzorging vaak onder druk. 

Aftakeling

Mensen die fysiek of geestelijk achteruit zijn gegaan, kunnen moeite hebben om de mondverzorging op peil te houden. Mogelijk is het moeilijker geworden om zelf de tandenborstel te gebruiken.

Andere oorzaken van tandvleesontsteking:

• Droge mond, te weinig water drinken.
• Een slecht zittende prothese of kunstgebit kan het tandvlees irriteren en beschadigen.
• Bijwerkingen van (een combinatie van) medicijnen.
• Roken.
• Diabetes.
• Stress verlaagt de afweer.
• Genetische aanleg.
• Te hard poetsen kan het tandvlees irriteren en beschadigen.
• Teveel suiker eten zorgt voor extra tandplak en aantasting van tanden, kiezen en tandvlees.
• Niet (regelmatig) naar de tandarts of mondhygiënist gaan voor controle en reiniging.

Gevolgen

• Het tandvlees trekt zich terug, waardoor er meer ruimte ontstaat tussen de tanden.
• Door pijnlijk, gezwollen tandvlees gaat u mogelijk deze plekken ontwijken bij het tandenpoetsen en minder goed tussen de tanden reinigen. Etensresten en tandplak blijven achter en er ontstaat tandsteen. Al deze factoren verergeren de tandvleesontsteking.
• Vieze smaak in de mond.
• Slechte adem.
• Tongbeslag, een witgeel laagje achter op de tong, bestaande uit dode slijmcellen en bacteriën.
• Tandwortels komen bloot te liggen, waardoor de tanden en kiezen erg gevoelig kunnen worden voor aanraking, kou, warmte, zoete en zure etenswaren en dranken.
• Het onderliggende kaakbot wordt aangetast bij ernstige tandvleesontsteking (parodontitis). Dit proces is onomkeerbaar. Het kaakbot kan niet meer helen.
• Tanden en kiezen gaan uiteindelijk loszitten en uitvallen door terugtrekking van het tandvlees, diepere ruimtes en de aantasting van het kaakbot.
• Bij ernstige tandvleesontsteking kunnen abcessen voorkomen. Vooral bij rokers en diabetici is dit het geval.

Wat kan ik doen​

Zorg dat u extra aandacht geeft aan de verzorging van het gebit. Als hierbij hulp nodig is, dan kan dit geregeld worden via bijv. Thuiszorg of een mantelzorger. 

• Poets dagelijks minstens twee keer het gebit met een elektrische tandenborstel en fluoridehoudende tandpasta.
• Reinig elke avond met een tandenstoker, flosdraad of een rager de ruimtes tussen de tanden. Het is niet erg als het bloedt of pijnlijk is. Na enkele dagen gaat het makkelijker en stopt het bloeden.
• Reinig de tong door te poetsen met een handmatige tandenborstel en tandpasta. Ook kunt u een tongschrapertje gebruiken om eventuele tongbeslag van de tong af te schrapen.

Ontstoken tandvlees is soms niet goed zichtbaar, waardoor het pas laat wordt ontdekt. Het is belangrijk om regelmatig naar een mondzorgverlener te gaan voor een controle. Zorg ervoor dat u tijdig naar een specialist gaat, zodat de tandvleesontsteking niet uitmondt in een diepere ontsteking in het kaakbot. Dit proces is onomkeerbaar. 

Bij een droge mond is het belangrijk om veel en vaak water te drinken, minstens anderhalve liter per dag.

Hulp van specialist

Bij beginnende tandvleesontsteking zijn bovenstaande tips vaak genoeg. Gaan de klachten niet binnen een week over? Maak dan direct een afspraak met een mondzorgverlener. De specialist haalt tandplak en tandsteen weg uit de diepere ruimtes. Deze professionele gebitsreiniging duurt ongeveer een half uur en kan één of meerdere sessies in beslag nemen.

Wanneer u op tijd een specialist bezoekt kunt u het verlies van tanden of kiezen door ernstige tandvleesontsteking (parodontitis) voorkomen.

Met een goede mondverzorging kunt u zelf tegelijkertijd ook zorgen voor verbetering van de gezondheid van het tandvlees. De tandvleesontsteking is meestal helemaal opgelost na de behandelingen. De diepere ruimtes sluiten zich doordat het gezonde tandvlees zich weer vasthecht aan tanden en kiezen.

In sommige gevallen kan de tandarts of mondhygiënist niet alle diepe ruimtes grondig schoonmaken. Moeilijk bereikbare ruimtes worden dan gereinigd tijdens een flap-operatie. Dit wordt vaak gedaan door een parodontoloog (tandvleesspecialist). Er wordt dan een inkeping in het tandvlees gemaakt om de pockets goed schoon te kunnen maken. Dit is een relatief kleine ingreep.