Menu

Een interview met Claar Wierink

Vroeger had de meerderheid van de ouderen een kunstgebit. Tegenwoordig worden de meeste Nederlanders oud met hun natuurlijke gebit. ‘Die situatie is nieuw en stelt specifieke eisen aan de mondzorg’, zegt tandarts Claar Wierink die gespecialiseerd is in mondzorg aan ouderen. Nestor sprak met haar.

Ouderentandarts Claar Wierink: ‘Mensen houden langer hun eigen gebit, dat vraagt om andere mondzorg’

‘Je kunt het je nu amper meer voorstellen, maar in de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw gold het kunstgebit in bepaalde kringen nog als favoriet huwelijkscadeau van de vader aan zijn dochter. Dat zou de schoonzoon op termijn tandartskosten besparen.’ Dat vertelt tandartsgeriatrie ofwel ‘ouderentandarts’ Claar Wierink. Volgens Wierink is de mondgezondheid van de Nederlanders sinds de jaren zeventig snel verbeterd, met dank aan grote publiekscampagnes, toenemend fluoridegebruik en meer tandartsbezoek. ‘Rond 1980 had eenderde van de Nederlanders een kunstgebit. Tegenwoordig is dat minder dan eenzesde deel van de bevolking en de verwachting is dat in 2030 nog maar 8% een kunstgebit zal dragen.’

Afspraak vergeten

Het is prachtig dat steeds meer Nederlanders oud worden met hun natuurlijke tanden en kiezen, maar die situatie vraagt wel om een andere aanpak van de mondzorg. Daarbij spelen volgens Claar Wierink verschillende factoren een rol. Ze zegt: ‘Mensen houden niet alleen tot op hoge leeftijd hun eigen gebit, ze worden ook steeds ouder en hebben medisch gezien complexere problemen. Ook groeit de groep ouderen met geheugenproblemen. Dat alles heeft zijn weerslag op de mondgezondheid.’

Voor de groep vitale ouderen spelen gebitsproblemen nauwelijks een rol, zolang ze hun tanden en kiezen goed blijven verzorgen en regelmatig naar de tandarts gaan. Aan de groep kwetsbare ouderen zou de tandarts in de algemene praktijk extra aandacht moeten besteden. En oudere patiënten met ernstige gezondheidsproblemen en dementerenden hebben vaak aangepaste mondzorg nodig. Wierink: ‘Het tandartsbezoek is vaak een van de eerste dingen die erbij inschieten.

Mensen vergeten hun afspraak of de tocht erheen vergt te veel inspanning. Bij dementerenden wordt de zelfzorg minder. Als ze de dagelijkse mondverzorging vergeten, kan dat tot snelle achteruitgang van de mondgezondheid leiden.’

Vroeger had 1/3 een kunstgebit, straks nog maar 8%

Radio uit

Tandartsen merken de problemen van ouderen lang niet altijd op. Als patiënten hun afspraak vergeten of geen nieuwe afspraken meer maken, verdwijnen ze vaak geruisloos uit het zicht. ‘Tandartsen zouden daar alerter op moeten zijn’, vindt Claar Wierink. ‘Daarnaast zouden ze aan praktische zaken moeten denken: is mijn praktijk toegankelijk voor mensen die slecht ter been zijn? Kun je er goed parkeren? Zijn er stoepjes, trapjes of drempels? En denk eens aan de radio die in veel spreekkamers altijd aan staat. Voor ouderen met gehoorproblemen is dat storend, maar dat zullen ze niet snel zeggen. Mijn advies is daarom: radio uit. En wie met ouderen werkt, moet geduld hebben, de tijd nemen, duidelijk spreken, belangrijke adviezen herhalen en voorlichting op papier mee naar huis geven.’

Trek aan de bel

Maar u kunt zelf ook veel doen. Claar Wierink: ‘Als de gebitsverzorging niet goed meer lukt, trek dan aan de bel bij tandarts of mondhygiëniste. Vaak is er iets aan te doen. Voor mensen met reumatische klachten kan een aangepaste tandenborstel bijvoorbeeld een oplossing zijn. Extra bezoekjes aan de mondhygiëniste kunnen veel leed voorkomen. Soms kan de tandarts bij patiënten thuis komen. Zelf doe ik dat wel als mensen bedlegerig zijn. Je kunt niet zo veel doen, maar de mond schoonmaken en zorgen dat iemand pijnvrij is, is al heel wat.’

Ook is het van belang om op je voeding te letten, weet Claar: ‘Op oudere leeftijd zie je vaak een voorkeur voor zoetigheid ontstaan, zeker bij mensen met geheugenproblemen. In combinatie met een minder goede mondhygiëne en minder speeksel als bijwerking van medicijnen, kan dat akelige gevolgen hebben.’ Je mond heeft invloed op je hele gestel. ‘Dat weten mensen vaak niet’, zegt Claar. ‘Maar een slechte mondgezondheid in combinatie met slikproblemen geeft bijvoorbeeld meer risico op longontsteking. En ernstige tandvleesproblemen kunnen van invloed zijn op het ontstaan van hart- en vaatziekten. Er is dus alle reden om goed op de mondgezondheid te blijven letten.’

Hoe houdt u uw mond gezond?

  • Verzorg uw gebit zo goed mogelijk. Als u merkt dat het lastiger gaat, informeer dan uw tandarts of mondhygiëniste.
  • Blijf uw tandarts regelmatig bezoeken, minstens twee keer per jaar. Zoek naar oplossingen als u merkt dat het bezoek aan de praktijk lastig wordt. Maak knelpunten bespreekbaar.
  • Let op uw voeding: niet te veel eetmomenten op een dag en voorzichtig met suikers.
  • Als u een kunstgebit hebt, ga ook dan regelmatig (twee keer per jaar) naar de tandarts voor controle.

Tekst: Corien van Zweden • Foto: Hes van Huizen, overgenomen uit Nestor nr.01, februari 2015.

Claar Wierink is werkzaam bij de Stichting Bijzondere Tandheelkunde en Verpleeghuis Vreugdehof in Amsterdam en bij de Aemstelgroep Tandartsen in Amstelveen. Ook doet ze wetenschappelijk onderzoek op het terrein van mondzorg aan ouderen.

Meer informatie